Oosterbeek – Begraafplaats Fangmanweg

Het is niet zomaar een begraafplaats, want veel bekende Oosterbekers vonden er hun laatste rustplaats. Maar dwalend over de begraafplaats kom je ook andere bekende namen tegen als Jacob van Lennep, Jan van ’s Gravenweert, Augusta de Wit, Xeno Münninghoff, Johannes Warnardus Bilders, Isaäc Breveé en Jan van Embden.

Meteen bij de entree van de Algemene Begraafplaats aan de Fangmanweg valt het hekwerk op aan de linkerzijde van de toegangspoort: dit hekwerk is met een beuk tot één geheel verstrengeld. Vlak achter het hek rechts, waar nu struiken staan, was tot in de tachtiger jaren van de vorige eeuw de plaats waar de kinderen werden begraven. Bij het opknappen van de begraafplaats zijn deze grafjes geruimd.

Witte drenkelingenhuisje

Opvallend bij de ingang is het witte drenkelingenhuisje, ook wel baarhuisje genoemd. Hier werden de mensen opgebaard, die in de druk bevaren Rijn waren verdronken. Iets wat veelvuldig gebeurde omdat maar weinig mensen konden zwemmen. Kenmerkend aan het huisje, dat een rijksmonument is, is het witte pleisterwerk en de tuitgevels aan de kopeinden. De schuine zijden van de topgevel worden aan de voorkant afgesloten door een siermotief, dat aan de achterkant ontbreekt. Links van de ingang staat een bank en daarnaast een bord met plattegrond en informatie over de graven. Karakteristiek aan de begraafplaats is, dat overal te zien is hoe boomwortels de graven ontzet hebben, waardoor grafstenen gebroken zijn of uit het lood gedrukt.

Ook de gevechten tijdens de Slag om Arnhem hebben hun sporen nagelaten. Heel mooi is de grote treurwilg bij het graf van Van Lennep, waarvan de takken met kabels zijn gezekerd. Op het westelijk deel van de begraafplaats staat bijna achteraan op het grasveld een jonge zuileik. Deze boom is in november 2007 door vrijwilligers van de Stichting Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek geplant ter herinnering aan Theo Vermeulen, die zich jarenlang met hart en ziel heeft ingezet voor de begraafplaats.

Vernielde graven en hekken

De begraafplaats is eigendom van de gemeente. Lange tijd werd er weinig tot geen onderhoud aan gedaan, waardoor de begraafplaats er verwaarloosd bij lag. Door vandalisme was een aantal graven en hekken vernield, tot grote ergernis van buurman Jan Hofstede. ,,Dit erfgoed mag niet zomaar verloren gaan, deze begraafplaats is van betekenis voor Oosterbeek. Hier liggen veel bekende mensen: oud burgemeesters en schilders”, redeneerde Jan Hofstede. Na contact met toenmalig wethouder Laurent de Vries, werd het achterhek hersteld en wat achterstallig onderhoud gepleegd. Maar er moest meer gebeuren.

Stichting Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek

Daarom werd 10 jaar geleden tot de oprichting van een Stichting besloten, die tot doel had de oude begraafplaats in ere te herstellen. Het waren Tinie Wijnstekers, Iek Risseeuw en Jan Hofstede die zich daarvoor inzetten. Allereerst werden alle graven gecatalogiseerd en de registers gedigitaliseerd; een fiks karwei, dat door Tinie Wijnstekers werd geklaard. Na haar vertrek kwam Theo Vermeulen als secretaris bij de Stichting. Deze rasechte IVN-er, die veel deed aan landschapsonderhoud, voelde zich meteen zeer betrokken bij dit project. Hij was dagelijks op de begraafplaats te vinden, het was echt ‘zijn kindje’. Theo, die in 2007 is overleden, heeft een boekje geschreven, waarin de geschiedenis van de begraafplaats wordt beschreven en waarin vermeld staat wie er begraven liggen. Van alle overledenen heeft hij de antecedenten achterhaald en in zijn boekje vermeld. Bij een rondgang langs de oude, soms overwoekerde graven, waarvan de teksten veelal slecht leesbaar zijn, is dit boekje een prima handleiding. Voor het opknappen van de begraafplaats stelde de gemeente vijf jaar lang een subsidie beschikbaar van 5000 euro per jaar. Dat was een mooi basisbedrag om de graven, monumenten en hekwerken op te knappen. Theo Vermeulen zette zich in voor het werven van sponsoren en donateurs en met succes: tot nu toe konden tachtig graven worden gerepareerd. De tien jaar geleden opgerichte Stichting Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek zette zich met ongeveer 25 vrijwilligers in voor het opknappen van de graven. Het vakwerk werd gedaan door plaatselijke ondernemers