Oosterbeek – Weverstraat vanaf Hogerheide tot de Benedendorpsweg

Pieter van der Kuil

Op de zuidhoek van Hogerheide/ Weverstraat stond tot 1944 een rietgedekte villa (Weverstraat 109) waarin vanaf 1927 de tandarts Ph. J. Clous woonde. Toen deze in 1937 verhuisde naar de villa “Doristeti” op de Lebretweg 1 werd de woning aan de Weverstraat betrokken door de gereformeerde predikant A. van de Weg. Na WOII werd er een bungalow op het perceel gebouwd.

Vanuit het Zweiersdal kijken we naar de achterzijde van de panden Weverstraat 94 en 92 (Rijks).

Op een foto uit 1878 poseren de kort daarvoor gefuseerde koren “Kunst Veredelt”  (herenkoor) en “Oefening baart Kunst” (dameskoor) nabij de boerderij, bouwjaar rond 1850. Rond 1850 vestigt Jan van Lingen zich in Oosterbeek waar hij na enige jaren koetsier wordt van Jan Kneppelhout op de Hemelse Berg. De koetsier van de Hemelse Berg woonde in de koetsierswoning naast het koetshuis met de stallen. Hij trouwt in 1864 met Willempke Hooijer en in 1869 treffen we Jan van Lingen voor het eerst in het adresboek van Oosterbeek aan, waar hij in de Weverstraat de boerderij betrekt.  Daar wordt in 1872 zijn zoon Hendrik Arie geboren die later die landbouwer was. In 1881 overlijdt Jan van Lingen. Zijn zoon Arie ging er na een verbouwing rond 1894 wonen en begon er de kolenhandel.

In het pand Weverstraat 108 (nieuwe nummering), begon in het jaar van de bouw, 1905, de bakker D.W. van Hattum zijn bakkerij, befaamd om zijn “echte Oosterbeeksche vanille-sprits”.

In 1919 nam bakker J.P. Crum de zaak over. Hij had al een bakkerij aan de Mariaweg, hoek Paul Krugerstraat. In februari 1949 kwam de bakkerij in handen van J. Tyssen.

Tegenover Weverstraat 108 ligt op de westwal van de Weverstraat het pand met als adres Hogerheide 10, gebouwd in 1928. Het heeft echter een uitgang aan de Weverstraat, zichtbaar op onderstaande foto.

Het huis op Weverstraat 110 heeft vele decennia een tapperij gehuisvest. Het huis werd  in 1875 gebouwd in opdracht van Willem Rothuizen die daarnaast 0p 110a vanaf 1869 een tapperij had gehad in het kleine aangebouwde huisje aan de noordkant van de villa op nummer 114-116. (z.a.). In 1893 gaat het over in handen van de tapper D. Smit. Vanaf 1928 is F. G. van der Hooft er koopman, kastelein en pensionhouder. Nog in 1969 rust er een horecabestemming op hert pand met Geert Veenhuizen als laatste kroegbaas. Deze Veenhuizen had vanaf 1922 ook een pension in de villa “Vree Berg” aan de Pietersbergseweg. Door Carel Heldring, bewoner van de villa “Rijnheuvel” werd Veenhuizen aangeduid als “de piraat”.

Wanneer men iets meer naar rechts, oostelijker het dal in keek zag men het volgende. Op de achtergrond de vooroorlogse spits van de toren van de St. Bernulphuskerk aan de Utrechtseweg.

In 1889 bouwt de Amsterdamse aannemer G. J. Ph. Zuiderhoek het huis dat nu nummer 136-138 heeft. Hij was tevens de eigenaar van het Amsterdamsch Koffiehuis dat ooit stond aan de Utrechtseweg ter hoogte van de huidige Coöp. (z.a.).
In later jaren, rond 1905, verscheen hier het pension Zuiderhoek- Ridderhoff. Het huis had een schild in de topgevel met de naam:  “Komatipoort”.

Staande naast de melkkar, Cornelia Koosje Ploeg, geboren 19 juli 1879 te Oosterbeek,  op dat moment in verwachting van haar eerste kind, Jan Roelofsen.
Zittende op de koets:  Willem Ploeg, broer van Cornelia Koosje. Voor de paarden: Hendrik Roelofsen, gehuwd met Cornelia Koosje, geboren te Heteren, 7 mei 1878.
Voor het huis bij de voordeur: Everdina Aalbers, echtgenote van Jan Ploeg, moeder van Cornelia Koosje  en Willem Ploeg,
Staande aan de weg bij het hek: Jan Ploeg. De drie kleine kinderen op de foto zijn de jongere broers van Cornelia Koosje Ploeg, Jan, Dinus en Gerrit Ploeg.

We keren terug naar de oostzijde van de Weverstraat waar op het terrein van de huidige villa “Nieuw Beekhof” (nummer 140) waar in 1840 “Beekhof” werd gebouwd. In tegenstelling tot de andere huizen in de buurt, stond “Beekhof” midden in het Zweiersdal en niet aan de straatkant. “Beekhof” stond aan de westoever van de Zuiderbeek nabij een tweetal vijvers, ten zuiden van het natuurparkje “de Zomp”.  Het huis lag met de voorgevel naar het noorden.

In 1877 werd “Beekhof” gekocht door de gepensioneerd arts in het Nederlandsch Oostindisch Leger dr. George Julius Wienecke (1821-1884), die gehuwd was met Sietske Cornelisdr. Zij doopten het huis “Casa Malang”. Abrahamsz die werd geboren op 14 januari 1842 in Middelburg geboren, als derde dochter van koopvaardij-kapitein Cornelis Abrahamsz en Catharina Douwes Dekker, de oudste zuster van Eduard Douwes Dekker (Multatuli).
In 1902 kwam het in handen van Evert Cornelis Ekker die er met zijn vrouw Lucie van Dam van Isselt tot hun scheiding in 1907 woonde, waarna hij het aan de oostzijde van de Zuiderbeek gelegen “Zonneheem” bouwde en daar ging wonen.(zie Fangmanweg). Het huis “Beekhof” was ook lange tijd woonhuis van de plaatselijke arts dr. Isaac Brevee. In WOII werd het zwaar beschadigd en verscheen in 1950 de villa “Nieuw Beekhof”.

Het huis “Vredehof” werd voor WOII enige tijd bewoond door de arts in ruste J. W. Groeneboom. In de villa rechts woonde voor WOII het hoofd van de Wilhelminaschool (“School II”) in de Wilhelminastraat, A. Weenink.

Tegenover het pand op de zuidhoek van de Fangmanweg/Weverstraat lag op de plek van het huidige Weverstraat 159 een huis dat dienst deed als pension, met de naam “Zuiderzicht”. Het werd sinds 1911 gedreven door H. Versteeg en na diens overlijden rond 1933 door zijn weduwe. Het bleef als een van de weinige panden aan de Beneden-Weverstraat in redelijke staat na de gevechtshandelingen van 1944.

Aan de zuidzijde van “Zuiderzicht” stond voor WOII de boerderij van J. de Graas, landbouwer.(toen nummer 150)

Ten zuiden van de villa waarin A. Weenink woonde stond de bakkerij van P. P. Witkamp.

De volkskundige Dirk Jan der Ven (1891-1973) werd geboren in de P. C. Hooftstraat te Amsterdam. Van der Ven schreef talloze boeken over folklore.  Zijn echtgenote dr. E. van der Ven-ten Bensel (1892-1982) was schreef een aantal boeken over de volksdans. Met de componist/musicus Julius Röntgen maakte hij begin jaren twintig de films “Neerland’s Volksleven in de Lente”, “Neerland’s Volksleven in den Zomer”, “Neerland’s Volksleven in den Oogsttijd” en “De Zuiderzeefilm”. (Zie elders op deze website bij “Cineast D.J. van der Ven”.) Het echtpaar organiseerde ook volksdans/muziekweken in de nabijgelegen Concertzaal waarbij de cursisten overnachtten in pension “Het Hemeldal”.